Nên Chọn Hộ Kinh Doanh Hay Thành Lập Công Ty?
– Đây Không Chỉ Là Câu Chuyện “Đóng Thuế Ít Hơn”
Một trong những câu hỏi kinh điển của bất kỳ ai chuẩn bị khởi nghiệp hoặc đang bán hàng ổn định nhưng muốn hợp thức hóa hoạt động kinh doanh:
Nên chọn Hộ Kinh Doanh (HKD) hay mở Công Ty (CTY)?
Thoạt nghe, đây chỉ như một lựa chọn hành chính đơn thuần. Nhưng thực tế, đây là quyết định chiến lược, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí vận hành, khả năng phát triển, uy tín pháp lý và thậm chí là sự tồn tại của doanh nghiệp bạn trong tương lai.
Tôi từng ở trong tình thế ấy. Năm 2022, khi doanh thu bắt đầu ổn định, tôi mất vài tháng nghiên cứu, so sánh biểu thuế, hỏi kế toán, lật từng khoản chi để tính toán, rồi mới dám chuyển đổi từ HKD sang CTY. Giờ đây, sau khi đã trải qua cả hai mô hình, tôi muốn chia sẻ lại kinh nghiệm thực tế – không phải từ sách vở, mà từ chính trải nghiệm làm thật, lỗ thật, lời thật.
1. Về Thuế Giá Trị Gia Tăng (VAT):
Không phải cứ “có khấu trừ” là sẽ tối ưu hơn
- HKD: Đóng 1–5% trên doanh thu gộp, bao gồm VAT và thuế TNCN. Mức này tùy thuộc ngành nghề:
• Thương mại: khoảng 1%
• Dịch vụ ăn uống: từ 3–5%
• Sản xuất, vận chuyển: có thể khác nữa tùy địa phương. - CTY: Đóng 10% VAT đầu ra nhưng được khấu trừ VAT đầu vào nếu có đầy đủ hóa đơn hợp lệ.
Nghe thì có vẻ rõ ràng: Công ty được “trừ đầu vào” thì chắc chắn lợi hơn? Không hẳn!
Thực tế, nhiều chi phí lớn trong kinh doanh không hề dễ dàng lấy hóa đơn VAT:
– Quảng cáo Facebook, Tiktok Ads thanh toán bằng thẻ cá nhân
– Hoa hồng cho KOL/Creator tự do
– Quà tặng khách hàng, phí vận chuyển “đi đường vòng”
– Hợp đồng dịch vụ “bên ngoài”, không xuất hóa đơn
➡️ Nếu chi phí đầu vào của bạn không sạch, không đủ hóa đơn VAT, thì mô hình công ty đôi khi còn thiệt hơn HKD, vì bạn vẫn phải nộp đủ 10% VAT đầu ra.
2. Về Thuế Thu Nhập: Lãi Ít Chưa Chắc Nộp Ít
- HKD: Thuế khoán tính theo doanh thu. Ví dụ: 0,5% đối với ngành thương mại. Dù có lãi hay lỗ, vẫn nộp đủ.
- CTY: Đóng 20% trên lợi nhuận ròng, tức sau khi đã trừ hết chi phí hợp lệ.
Cùng xét ví dụ đơn giản:
Bạn bán 100 triệu/tháng, lãi ròng 10 triệu:
- HKD: Chỉ đóng 500.000đ
- CTY: Phải nộp 2.000.000đ (20% của 10 triệu)
→ Nếu biên lợi nhuận thấp (≤2,5%), hai mô hình gần như ngang nhau.
→ Nhưng nếu lợi nhuận từ 10–20% trở lên, công ty sẽ phải chịu thuế thu nhập cao hơn.
Tuy nhiên, đi kèm thuế cao hơn là sự minh bạch hơn, khả năng hợp pháp hóa chi phí, và xây dựng hệ thống bền vững để mở rộng.
3. Pháp Lý & Trách Nhiệm: Đừng Xem Nhẹ Khi Mọi Việc “Chưa Có Vấn Đề”
❗
Hộ Kinh Doanh:
- Không có tư cách pháp nhân
→ Chủ hộ chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản cá nhân nếu có tranh chấp, nợ nần, kiện tụng. - Không ký được hợp đồng BHXH cho nhân viên, không tách biệt tài chính cá nhân và doanh nghiệp.
- Khó gọi vốn, không được “share cổ phần”, không phù hợp với mô hình kinh doanh có tính tăng trưởng.
✅
Công Ty:
- Có tư cách pháp nhân → doanh nghiệp chịu trách nhiệm pháp lý độc lập.
- Có thể thuê nhân viên chính thức, ký hợp đồng dài hạn, phát hành hóa đơn GTGT.
- Phù hợp làm việc với đối tác lớn (B2B), ngân hàng, nhà đầu tư, quỹ tăng trưởng.
Nếu bạn đang bán hàng online, kinh doanh nhỏ lẻ, HKD là một khởi đầu đơn giản, tiết kiệm.
Nhưng khi muốn đi xa, bạn cần một “con tàu lớn” – đó chính là Công Ty.
4. Vận Hành Và Quản Trị: Gọn Nhẹ Hay Hệ Thống Hóa?
- HKD:
• Không cần báo cáo thuế hàng quý
• Không cần kế toán riêng
• Không bị thanh tra phức tạp
→ Rất phù hợp cho người bắt đầu, ít rủi ro pháp lý, gọn – nhẹ – tiết kiệm. - CTY:
• Bắt buộc lập báo cáo tài chính, kê khai thuế định kỳ
• Cần hệ thống kế toán, hóa đơn, chứng từ rõ ràng
• Có thể bị kiểm tra, thanh tra thuế nếu có phát sinh nghi ngờ
Nhưng đổi lại, bạn có một bộ máy chính thức – giúp bạn thuê người, thiết lập bộ phận, gọi vốn, quản lý tài chính rõ ràng và quan trọng nhất: phát triển được về mặt chiều sâu và quy mô.
Kết Lại: Đừng Chỉ Hỏi “Cái Nào Rẻ Hơn?”, Hãy Hỏi “Cái Nào Phù Hợp Hơn?”
Tôi từng nghĩ đơn giản:
“Cứ bán hàng được cái đã, sau này dư tiền thì lên công ty.”
Nhưng kinh nghiệm thực tế cho thấy:
Chọn sai mô hình ngay từ đầu có thể khiến bạn mất gấp 3 lần chi phí, thời gian và cơ hội khi cần chuyển đổi hoặc sửa sai.
Vì vậy:
- Nếu bạn mới bắt đầu, doanh thu thấp, làm một mình → HKD là lựa chọn thông minh để thử sức.
- Nhưng nếu bạn đang muốn mở rộng, thuê người, bán hàng cho doanh nghiệp, phát triển bền vững → hãy lên mô hình Công Ty càng sớm càng tốt.
P/S:
Bài viết này không dành cho chuyên gia tài chính hay kế toán chuyên sâu – mà dành cho người thật, việc thật, những người đang vận hành kinh doanh mỗi ngày, và đang cần một câu trả lời dễ hiểu – thực tế – không màu mè.
Hy vọng bạn sẽ chọn đúng con đường cho mình.
Vì đúng người, đúng thời điểm, đúng mô hình – sẽ giúp bạn đi rất xa.
Bí quyết 100 đơn không tốn tiền ADS tạo doanh số 1,3 tỉ bằng marketing 0 đồng
>> Bí quyết Marketing 0 đồng tiếp cận hàng ngàn khách hàng.
>> Tiếp cận hàng ngày khách hàng với chi phí 0 đồng
Giao thương kinh doanh mùa tết 2025 dành cho chủ doanh nghiệp https://zalo.me/g/mknmmg684
Giao thương trao đổi mua bán Chủ Doanh Nghiệp https://zalo.me/g/ulbqcu741
– Hỗ Trợ Kết Nối Kinh Doanh Xúc Tiến Thương Mại, Tư Vấn, Đầu Tư – Hotline Zalo.me/0963362288 Mr Giao
– Nhóm kết nối kinh doanh nguồn hàng chủ Doanh Nghiệp https://zalo.me/g/nwvahj672
– Nhóm Tăng Doanh Số Kinh Doanh https://zalo.me/g/mrjixw438
– Ceo Sài Gòn, kết nối chủ doanh nghiệp https://zalo.me/g/vysava564
– Doanh Nhân Hàn Việt https://zalo.me/g/vidmuq980
– Doanh nhân XTTM Xuất Khẩu https://zalo.me/g/fquozi123
– Hợp Tác Kinh Doanh 2024 https://zalo.me/g/mrjixw438
– Doanh Nhân Khởi Nghiệp Đầu Tư https://zalo.me/g/xmvyua161
– Cafe Khởi Nghiệp HCM định kỳ 2 Tuần https://zalo.me/g/blnkwl130
- Giao Thương Doanh Nhân Sài Gòn https://zalo.me/g/xxjzjx991
- Giao Thương Club Doanh Nhân Trẻ HCM https://zalo.me/g/pfmevb448
